تهران، پایتخت ایران و یکی از کلان‌شهرهای پرجنب‌وجوش خاورمیانه، نه‌تنها مرکز سیاسی و اقتصادی کشور است، بلکه بازتابی از تنوع و پویایی فرهنگی ایران نیز به شمار می‌آید. این شهر، که ریشه‌های تاریخی‌اش به قرون میانه بازمی‌گردد، امروز به عنوان فضایی زنده برای تلاقی سنت و مدرنیته، فرهنگ‌های محلی و جهانی، و هنرهای اصیل و معاصر شناخته می‌شود.
فرهنگ تهران را می‌توان آمیزه‌ای پویا از عناصر سنتی و مدرن دانست. در حالی که مظاهر مدرن زندگی شهری همچون گالری‌های هنری، سالن‌های سینما، کافه‌های هنری، و کتاب‌فروشی‌های مستقل در گوشه‌وکنار شهر به چشم می‌خورند، نشانه‌های فرهنگ سنتی همچنان در زندگی روزمره شهروندان پابرجاست؛ از غذاهای محلی و بازارهای سنتی گرفته تا آیین‌های مذهبی، آداب‌ورسوم ملی و مهمانی‌های خانوادگی.
تهران میزبان اقوام مختلف از سراسر ایران است. این تنوع قومی و زبانی، غنای فرهنگی ویژه‌ای به شهر بخشیده و آن را به نمونه‌ای فشرده از کل ایران تبدیل کرده است. حضور اقلیت‌های مذهبی و قومی، از جمله ارامنه، زرتشتیان و آشوریان نیز جلوه‌هایی از تساهل فرهنگی تهران را به نمایش می‌گذارد.
تهران در دهه‌های اخیر به یکی از مراکز مهم هنر معاصر در خاورمیانه بدل شده است. نگارخانه‌های پرشماری در محله‌هایی چون کریم‌خان، نیاوران و خیابان ویلا، میزبان نمایشگاه‌های نقاشی، مجسمه‌سازی، عکاسی و هنر مفهومی هستند. فستیوال‌های بین‌المللی فیلم، تئاتر و موسیقی، از جمله جشنواره فیلم فجر و جشنواره موسیقی فجر، هر ساله علاقه‌مندان بسیاری را از داخل و خارج کشور به پایتخت می‌کشانند.
از سوی دیگر، موسیقی خیابانی، اجراهای زنده در کافه‌ها، و هنرهای خیابانی (استریت آرت) به‌ویژه در مناطق مرکزی و شمالی شهر، نشانگر رشد فرهنگ جوانان و گرایش‌های نوظهور در تهران است. این روندها بازتابی از تلاش نسل جوان برای بازتعریف هویت خود در جهان معاصر هستند.
با وجود چهره مدرن، تهران همچنان از نظر تاریخی نیز حائز اهمیت است. کاخ‌های سلطنتی قاجاری و پهلوی از جمله کاخ گلستان (ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو)، کاخ سعدآباد و نیاوران، از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری فرهنگی شهر به شمار می‌آیند. موزه‌های متعدد همچون موزه ملی ایران، موزه هنرهای معاصر، موزه فرش و موزه سینما، مجموعه‌ای غنی از تاریخ، هنر و سبک زندگی ایرانی را به نمایش می‌گذارند.
بازار بزرگ تهران نیز نه تنها مرکز تجارت سنتی، بلکه فضایی اجتماعی و فرهنگی است که در آن سنت‌های اصیل ایرانی چون صنایع‌دستی، غذاهای بومی و تعامل اجتماعی حفظ شده‌اند. این بازار را می‌توان قلب فرهنگی-اقتصادی تهران دانست.
تهرانی‌ها، همچون بسیاری از ایرانیان، به مهمان‌نوازی شهرت دارند. این ویژگی فرهنگی به‌ویژه در تعامل با گردشگران خارجی نمایان می‌شود. گردشگرانی که به تهران سفر می‌کنند، اغلب از رفتار گرم، راهنمایی‌های صمیمانه و دعوت‌های خودجوش مردم به خانه‌هایشان شگفت‌زده می‌شوند.
سبک زندگی در تهران تحت تأثیر عوامل گوناگونی چون شهرنشینی سریع، فشارهای اقتصادی و تغییرات اجتماعی در حال دگرگونی است. با این حال، عناصر سنتی مانند اهمیت خانواده، جشن‌های ملی نظیر نوروز، و مناسبت‌های مذهبی همچنان جایگاه پررنگی در زندگی مردم دارند.